Pogawędnik Filozoficzny
Gadamy o filozofii i jej okolicach. Rzeczowo, ale nie zawsze w akademickim tonie. Serio, ale nie bardzo poważnie. W duchu pogawędki, niekoniecznie konwersatorium.
Pogawędnik redagują pracownicy Instytutu Filozofii UMK: Marcin T. Zdrenka i Adam Grzeliński przy współpracy Piotra Domerackiego,
wspierani przez wspólnotę osób zaprzyjaźnionych z toruńską filozofią.
Główny motyw graficzny podkastu - Nikodem Pręgowski.
Główny temat muzyczny - Waldemar Bata.
Pomysłodawca nazwy - Stanisław Zdrenka.
Pogawędnik Filozoficzny
O fornalstwie, czyli snobizmie opowiedzianym na nowo | PF 165
Zapraszamy do naszego etycznego laboratorium. Przed dekadą, gdy ukazała się książka Sześć cnót mniejszych, którą przygotowaliśmy z Piotrem Domerackim i Marcinem Jaranowskim (Instytut Filozofii UMK w Toruniu), obiecaliśmy sobie, że spróbujemy napisać część drugą, poświęconą mniejszym przywarom. Od dłuższego czasu borykamy się z tym pomysłem, który okazał się trudniejszy niż nam się na początku wydawało. Prace jednak postępują, dlatego już teraz możemy zaprosić do wysłuchania opowieści o jednej z części projektu. Mowa jest o fornalstwie, czyli swojskiej odmianie klasycznego snobizmu, opisywanego przez Williama Thackeraya w „Księdze snobów”.
Zastanawiamy się, czy potrzeba w naszym języku nowego pojęcia, stworzonego sztucznie, ale wychodzącego naprzeciw przekonaniu, że niektóre terminy mogą być już zużyte i potrzebują nowego paliwa, by coś ciekawego mieć nam do powiedzenia i kształtować nasze postawy.
Czym miałoby być fornalstwo moralne? Kim jest fornal? Dlaczego odwołanie się kategorii powożenia furmanką czy powozem z dawnej kultury wiejskiej miałoby nam w XXI wieku w czymkolwiek pomóc? Jak można się fornalstwa charakteru nabawić? Jak można się na nie uodpornić? I co z tym wspólnego mają taksówkarze, szatniarze, nocni portierzy i ciecie?
Odcinek ilustrujemy naszym (i AI) naiwnym wyobrażeniem fornala z opowiadań Marii Dąbrowskiej. Bo obecne w tamtej literaturze postaci także przydadzą się naszej opowieści.
W nagraniu wykorzystaliśmy fragmenty ścieżek dźwiękowych filmów:
„Ziemia obiecana”, reż. A. Wajda (1974)
„Alternatywy 4”, reż. S. Bareja (1986-87)
„Ogniem i mieczem”, reż. J. Kawalerowicza (1999)
Wzmiankowany odcinek „O sztuce płaszczenia się | PF 111” odnajdziecie tutaj,
płytę Łony, Andrzeja Koniecznego i Kacpra Krupy pt. „Taxi” (2023) – tutaj,
film dokumentalny K. Kieślowskiego „Z punktu widzenia nocnego portiera” – tutaj.
Patronat medialny Pogawędnika:
Dwumiesięcznik i portal internetowy "Filozofuj!"
https://filozofuj.eu/
Dziękujemy za wsparcie naszym wiernym Patronom i Patronkom:
Andrzejowi Dziedzicowi, Marcinowi Lorancowi, Robertowi Małeckiemu, Maciejowi Michałowskiemu, Marcinowi Sadłowskiemu, Annie Waw oraz grupie Darczyńców anonimowych.
Zachęcamy do wsparcia naszej pracy i możliwości rozwoju na platformie Patronite:
https://patronite.pl/pogawednik.filozoficzny